Xét Nghiệm Tinh Dịch Đồ Là Gì? Tất Tần Tật Những Điều Nam Giới Cần Biết!
Bạn có biết rằng tinh dịch đồ bất thường không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn là "hồi chuông cảnh báo" về tình trạng sức khỏe tổng quát của nam giới? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này qua bài viết dưới đây. Chúng ta sẽ khám phá nguyên nhân, tác động và cách cải thiện chất lượng tinh trùng để bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện.
1. Tinh Dịch Đồ Là Gì? Khi Nào Được Coi Là Bất Thường?
Tinh dịch đồ là xét nghiệm đầu tay trong việc đánh giá khả năng sinh sản của nam giới. Kết quả từ tinh dịch đồ giúp bác sĩ nhận diện các thông số như số lượng, chất lượng di chuyển và hình dạng của tinh trùng. Theo tiêu chuẩn mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới WHO [1], một mẫu tinh dịch bình thường cần đáp ứng các điều kiện sau:
• Thể tích ≥ 1,4 (ml)
• Mật độ ≥ 16 (triệu tinh trùng/ml)
• Tổng số tinh trùng ≥ 39 (triệu tinh trùng)
• Tỷ lệ di động ≥ 42 (%)
• Tỷ lệ di động tiến tới ≥ 30 (%)
• Tỷ lệ sống ≥ 54 (%)
• Hình dạng bình thường ≥ 4 (%)
• Tế bào lạ < 1 (triệu tinh trùng)
Nếu bất kỳ thông số nào thấp hơn mức tham chiếu trên, kết quả được coi là bất thường. Theo nghiên cứu, khoảng 30% trường hợp có ít nhất một thông số bất thường trong tinh dịch đồ. Đặc biệt, tỷ lệ không có tinh trùng chiếm xấp xỉ 1% dân số nam giới.
Xét nghiệm tinh dịch đồ giúp đánh giá số lượng và chất lượng của tinh trùng
Vậy điều gì khiến tinh dịch đồ trở nên bất thường? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu tiếp...
2. Nguyên Nhân Dẫn Đến Tinh Dịch Đồ Bất Thường
2.1. Yếu tố Di Truyền
Các rối loạn di truyền như hội chứng Klinefelter, bệnh xơ nang hoặc mất đoạn AZF trên nhiễm sắc thể Y đều có thể dẫn đến tinh dịch đồ bất thường. Trong đó, hội chứng Klinefelter khiến 15% bệnh nhân không có tinh trùng, làm tăng nguy cơ vô sinh.[2]
2.2. Nhiễm Trùng
Nhiễm trùng do virus như HPV hoặc vi khuẩn như Chlamydia trachomatis không chỉ làm giảm khả năng di động của tinh trùng mà còn gây tổn thương DNA. Quai bị cũng là nguyên nhân gây viêm tinh hoàn, làm suy giảm quá trình sản xuất tinh trùng.
Một nghiên cứu trên Asian journal of andrology [3] cho thấy, nam giới nhiễm HPV có tỷ lệ tinh trùng dị dạng cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng.
2.3. Căng Thẳng Tâm Lý
Stress kéo dài và sử dụng thuốc chống trầm cảm (như SSRI) làm giảm hormone prolactin và testosterone, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng tinh trùng. Điều này lý giải vì sao nhiều người đàn ông hiện đại gặp khó khăn trong việc duy trì khả năng sinh sản.
Căng thẳng kéo dài không chỉ làm giảm hormone testosterone mà còn ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng
2.4. Chế Độ Ăn Uống Không Lành Mạnh
Thực phẩm chế biến sẵn, chứa chất béo bão hòa hoặc dư lượng thuốc trừ sâu có thể phá vỡ hệ thống nội tiết. Đặc biệt, tiêu thụ 200ml/ngày đồ uống giàu đường có liên quan đến mật độ tinh trùng thấp hơn 3,4 triệu/ml.
2.5. Stress Oxy Hóa
Gốc tự do sinh ra trong quá trình trao đổi chất nếu vượt ngưỡng kiểm soát sẽ gây tổn thương DNA tinh trùng. Các yếu tố như giãn tĩnh mạch thừng tinh, kiêng quan hệ lâu ngày hoặc môi trường ô nhiễm đều làm gia tăng stress oxy hóa.
2.6. Thuốc và Chất Kích Thích
Thuốc giảm đau opioid, rượu bia và thuốc lá đều là "kẻ thù" của tinh trùng. Đặc biệt, hút ≥10 điếu thuốc/ngày làm giảm mật độ tinh trùng từ 13-17%.
Vậy ngoài vấn đề sinh sản, tinh dịch đồ bất thường còn ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe tổng quát của nam giới?
3. Tinh Dịch Đồ Bất Thường - Cảnh Báo Sức Khỏe Nam Giới
Không đơn thuần là vấn đề sinh sản, tinh dịch đồ bất thường còn phản ánh các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác. Theo Translational andrology and urology [4], nam giới có tinh dịch đồ bất thường dễ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường hoặc thậm chí ung thư tuyến tiền liệt.
Điều này đặt ra câu hỏi: Khi đã biết được các nguy cơ tiềm ẩn, chúng ta cần làm gì để cải thiện chất lượng tinh trùng và bảo vệ sức khỏe?
4. Làm Thế Nào Để Cải Thiện Chất Lượng Tinh Trùng?
4.1. Thay Đổi Lối Sống
Kiểm soát cân nặng: Duy trì BMI trong khoảng 18,5–24,9. Chỉ số BMI cao làm giảm cả số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng.
Chế độ ăn lành mạnh: Tăng cường trái cây, rau củ và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, E, kẽm và selenium.
Giảm căng thẳng: Tập yoga, thiền định hoặc tham gia hoạt động thể thao.
Quan hệ tình dục an toàn: Tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục để bảo vệ sức khỏe sinh sản.
Bạn đang tìm kiếm giải pháp cải thiện chất lượng tinh trùng và tăng khả năng thụ thai? Đừng bỏ lỡ "Top 3 thuốc bổ tinh trùng được tin dùng nhất hiện nay" để hỗ trợ sức khỏe sinh sản nam giới hiệu quả!
4.2. Loại Bỏ Thói Quen Xấu
Hạn chế rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích.
Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại trong môi trường làm việc.
4.3. Tư Vấn Chuyên Gia
Nếu phát hiện tinh dịch đồ bất thường, hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời. Các phương pháp như hỗ trợ sinh sản (IVF, ICSI) hoặc phẫu thuật có thể giúp cải thiện tình trạng.
5. Kết Luận
Tinh dịch đồ bất thường không chỉ là vấn đề riêng lẻ mà còn là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe tổng quát của nam giới. Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ khả năng sinh sản và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu bạn đang lo lắng về kết quả tinh dịch đồ hoặc muốn tư vấn thêm, đừng ngần ngại liên hệ với các chuyên gia y tế để được hỗ trợ kịp thời.
Không chỉ phụ nữ, nam giới cũng cần chuẩn bị sức khỏe trước khi mang thai. Đọc ngay bài viết "Chồng cần chuẩn bị gì trước mang thai?" để tăng cơ hội thụ thai và đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình!
Tài liệu tham khảo:
[1] WHO laboratory manual for the examination and processing of human semen, Sixth edition
[2] Sharma, A., Minhas, S., Dhillo, W. S., & Jayasena, C. N. (2021). Male infertility due to testicular disorders. The Journal of clinical endocrinology and metabolism, 106(2), e442–e459.
[3] Yang, Y., Jia, C. W., Ma, Y. M., Zhou, L. Y., & Wang, S. Y. (2013). Correlation between HPV sperm infection and male infertility. Asian journal of andrology, 15(4), 529–532.
[4] Choy, J. T., & Eisenberg, M. L. (2020). Comprehensive men's health and male infertility. Translational andrology and urology, 9(Suppl 2), S239–S243.
Đã kiểm duyệt nội dung Tốt nghiệp chuyên ngành Dược lâm sàng, Đại học Y Dược Tp Hồ Chí Minh, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực dược phẩm.
