Cha Mẹ Cần Làm Gì Khi Trẻ Vặn Mình, Ngủ Không Sâu Giấc?
Bạn có từng thức giấc giữa đêm khuya để thấy con mình đang vặn mình, giật mình và quấy khóc không? Đây là một hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh, nhưng liệu nó có thực sự bình thường hay là tín hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe nào đó?
Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Mỹ Linh (Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng), "Hầu hết trẻ sau sinh đến vài tuần tuổi đều có biểu hiện vặn mình khi ngủ, nguyên nhân chủ yếu là yếu tố sinh lý, không cần điều trị gì." Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng vậy. Một số trường hợp vặn mình quá mức có thể liên quan đến các vấn đề bệnh lý cần được chú ý. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hiện tượng vặn mình ở trẻ sơ sinh – từ nguyên nhân sinh lý đến dấu hiệu bất thường . Hãy cùng tìm hiểu nhé!
1. Hiện Tượng Vặn Mình Sinh Lý: Điều Bình Thường Cha Mẹ Cần Biết
Vặn mình sinh lý là gì? Đây là một hiện tượng tự nhiên và phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt trong những tháng đầu đời. Đây là phản xạ bình thường xuất phát từ việc hệ thần kinh trung ương của bé chưa phát triển hoàn thiện. Khi cơ thể trẻ đang làm quen với môi trường sống bên ngoài tử cung của mẹ, các động tác như vặn mình, gồng người hoặc giật mình có thể xảy ra một cách không kiểm soát.
Theo các chuyên gia y tế, hầu hết trẻ sơ sinh đều có biểu hiện vặn mình khi ngủ, đặc biệt là trong khoảng từ vài tuần tuổi đến 2 tháng tuổi. Hiện tượng này thường giảm dần và biến mất khi trẻ được khoảng 3-4 tháng tuổi [1], khi hệ thần kinh và cơ bắp của trẻ dần trưởng thành hơn.
Trẻ vặn mình, ngủ không giấc là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt trong những tháng đầu đời
Trẻ sơ sinh thường hay vặn mình là do hệ thần kinh chưa phát triển hoàn chỉnh, dẫn đến các phản xạ co duỗi cơ diễn ra không kiểm soát. Bên cạnh đó, trẻ sơ sinh dành phần lớn thời gian để ngủ, nhưng giấc ngủ của chúng thường bị gián đoạn bởi các yếu tố như đói, tã ướt hoặc cảm giác khó chịu về nhiệt độ. Ngoài ra, hành động vặn mình cũng có thể là cách trẻ cố gắng tìm kiếm tư thế thoải mái hơn hoặc đáp ứng nhu cầu sinh lý, chẳng hạn như cần được bú sữa.
Như vậy, vặn mình sinh lý là hiện tượng bình thường và hầu hết sẽ giảm dần khi trẻ lớn hơn. Tuy nhiên, trong những trường hợp nào thì vặn mình trở thành dấu hiệu bất thường cần chú ý? Hãy cùng tìm hiểu các dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe tiềm ẩn ở trẻ.
2. Khi Vặn Mình Trở Thành Vấn Đề: Những Dấu Hiệu Bất Thường Cần Lưu Ý
Không phải mọi trường hợp vặn mình đều vô hại. Nếu trẻ vặn mình quá nhiều kèm theo các triệu chứng như quấy khóc liên tục, khó ngủ, bỏ bú, chậm tăng cân, hoặc thậm chí da tím tái, co giật, thì đây có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Các nguyên nhân bệnh lý gây vặn mình:
Trào ngược dạ dày thực quản: Theo thống kê, khoảng 50% trẻ sơ sinh bị trào ngược dạ dày thực quản trong 3 tháng đầu đời.[2] Van dạ dày của trẻ chưa phát triển hoàn thiện, khiến thức ăn trào ngược lên thực quản, gây khó chịu, ợ chua, và vặn mình, đặc biệt là sau khi bú.
Trào ngược dạ dày thực quản xảy ra ở hầu hết các bé, biểu hiện là tình trạng nôn trớ sau khi bú
Thiếu canxi/vitamin D: Thiếu hụt canxi và vitamin D có thể dẫn đến còi xương, gây đau nhức xương khớp, khiến trẻ vặn mình, quấy khóc, khó ngủ. Ngoài ra, trẻ còn có thể bị đổ mồ hôi trộm, rụng tóc hình vành khăn.
Các vấn đề về tiêu hóa: Đầy hơi, táo bón, đau bụng do hệ tiêu hóa non nớt cũng có thể khiến trẻ vặn mình, khó chịu.[3] Tình trạng này thường đi kèm với các triệu chứng như bụng cứng, chướng hơi, bé rặn đỏ mặt khi đi ngoài.
Dị ứng thức ăn: Một số trẻ có thể bị dị ứng với sữa công thức hoặc một số loại thực phẩm, gây kích ứng đường tiêu hóa, dẫn đến vặn mình, quấy khóc, nôn trớ.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng ngần ngại đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường liên quan đến hiện tượng vặn mình ở trẻ, cha mẹ cần làm gì để giúp bé cảm thấy thoải mái hơn và cải thiện tình trạng này? Dưới đây là một số giải pháp hữu ích mà cha mẹ có thể áp dụng.
3. Giải Pháp Cho Vặn Mình Ở Trẻ Sơ Sinh: Làm Thế Nào Để Giúp Bé Thoải Mái Hơn?
Dựa vào nguyên nhân gây vặn mình, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau để giúp bé thoải mái hơn:
3.1. Tạo môi trường ngủ lý tưởng
Tạo môi trường ngủ lý tưởng là yếu tố quan trọng giúp bé ngủ ngon và giảm thiểu tình trạng vặn mình. Cha mẹ nên giữ phòng ngủ của bé yên tĩnh, thoáng mát với nhiệt độ ổn định khoảng 26-28°C.
Bên cạnh đó, cần tránh ánh sáng mạnh và tiếng ồn lớn vì những yếu tố này có thể làm gián đoạn giấc ngủ của trẻ, khiến bé khó chịu và hay thức giấc. Một không gian ngủ thoải mái sẽ giúp bé thư giãn và phát triển tốt hơn.
3.2. Chăm sóc bé đúng cách
Chăm sóc bé đúng cách cũng góp phần giúp trẻ ngủ sâu và thoải mái hơn. Sau khi bú, cha mẹ nên vỗ ợ hơi cho bé để giảm đầy bụng, một nguyên nhân phổ biến gây khó chịu ở trẻ sơ sinh.
Ngoài ra, cần cho bé bú đúng tư thế để tránh nuốt phải nhiều không khí, đồng thời thay tã thường xuyên để đảm bảo bé luôn khô ráo và sạch sẽ. Những thói quen chăm sóc nhỏ nhưng hiệu quả này sẽ giúp bé cảm thấy thoải mái hơn trong suốt giấc ngủ.
3.3. Bổ sung vitamin D
Theo khuyến cáo của The Harriet Lane Handbook 22nd Edition, trẻ sơ sinh cần được bổ sung vitamin D3 400 IU mỗi ngày [4] ngay từ những ngày đầu đời để phòng ngừa còi xương. Vitamin D3 đóng vai trò thiết yếu trong nhiều quá trình phát triển của trẻ:
Hỗ trợ phát triển xương : Vitamin D3 giúp cơ thể hấp thu canxi hiệu quả
Tăng cường hệ miễn dịch : Vitamin D3 có tác dụng tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm trùng. [6]
Hỗ trợ phát triển thần kinh và cơ bắp : Vitamin D3 còn góp phần vào sự phát triển của hệ thần kinh và cơ bắp, giúp trẻ vận động linh hoạt hơn.
Quấy khóc, vặn mình và ngủ không sâu giấc là một trong những dấu hiệu thiếu vitamin D3 ở trẻ sơ sinh
Bạn đang băn khoăn không biết nên chọn loại vitamin D3 nào an toàn và hiệu quả? Tham khảo ngay các sản phẩm vitamin D3/D3K2 cho trẻ chất lượng trên thị trường:
3.4. Massage cho bé
Massage bụng là một phương pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc hỗ trợ tiêu hóa và giảm thiểu tình trạng đầy hơi, táo bón ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là các bé từ 1 tháng tuổi. Không chỉ giúp kích thích nhu động ruột hoạt động hiệu quả hơn, massage còn là cách tuyệt vời để tăng cường sự gắn kết tình cảm giữa cha mẹ và bé.
Bé nhà bạn thường xuyên bị đầy hơi, khó tiêu và quấy khóc? Đừng lo lắng, tham khảo ngay bài viết "Cần làm gì khi trẻ bị đầy hơi, khó tiêu?" để biết cách xử lý hiệu quả và giúp bé thoải mái hơn nhé!
4. Kết Luận
Vặn mình là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh và đa phần là sinh lý. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp, cha mẹ có thể giúp bé thoải mái hơn và phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, đừng bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào và hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết.
Tài liệu tham khảo:
[1] Restless Sleep in Newborns: Why Tossing and Turning Is Normal
[2] Mousa, H., & Hassan, M. (2017). Gastroesophageal Reflux Disease. Pediatric clinics of North America, 64(3), 487–505.
[3] Sung V. (2018). Infantile colic. Australian prescriber, 41(4), 105–110.
[4] The Johns Hopkins Hospital - The Harriet Lane Handbook 22nd Edition (2020)
[5] James, C., Fleet. (2022). Vitamin D-Mediated Regulation of Intestinal Calcium Absorption. Nutrients
[6] Aranow, C. (2011). Vitamin D and the immune system. Journal of Investigative Medicine, 59(6), 881-886.
Đã kiểm duyệt nội dung Tốt nghiệp chuyên ngành Dược lâm sàng, Đại học Y Dược Tp Hồ Chí Minh, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực dược phẩm.
Thuỷ Tiên Trả lời
Dược sỹ chia sẻ kiến thức rất hay hữu ích ạ