Hiện Tượng Tay Chân Lạnh: Khi Nào Cần Đi Khám?

"Loại trừ nguyên nhân do cơ thể tiếp xúc lâu trong môi trường lạnh khiến tay chân lạnh cóng, còn nếu đã đi tất, đeo găng tay… mà tay chân vẫn lạnh, cần phải nghĩ tới các bệnh lý nguy hiểm và tìm cách khắc phục."  Theo Tuổi Trẻ Online [1]

Cảm giác tay chân lạnh lẽo, tê cứng là hiện tượng phổ biến, đặc biệt khi nhiệt độ xuống thấp. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài ngay cả khi đã giữ ấm, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Vậy nguyên nhân nào gây ra hiện tượng tay chân lạnh và khi nào chúng ta cần đi khám?

Khí Huyết Ứ Trệ và Vấn Đề Tuần Hoàn

Lương y Nguyễn Hữu Toàn, Hội Đông y Hải Phòng, cho biết tay chân lạnh thường gặp ở những người có khí huyết kém lưu thông, đặc biệt là phụ nữ, người già và người suy dinh dưỡng [1]. Khi nhiệt độ giảm, mạch máu co lại, làm giảm lượng máu đến các chi, gây ra cảm giác lạnh, tê cứng, thậm chí đau nhức. Điều này đặc biệt đúng với những người có tiền sử bệnh tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao, suy giáp.

Hội Chứng Raynaud - Nguyên Nhân Thường Gặp

Theo nghiên cứu từ Harvard Medical School, một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng tay chân lạnh là hội chứng Raynaud [2]. Đây là một rối loạn khiến các mạch máu nhỏ ở đầu chi co thắt đột ngột khi nhiệt độ thay đổi hoặc khi căng thẳng. Hội chứng này có hai dạng:

• Raynaud nguyên phát: Thường gặp ở phụ nữ dưới 30 tuổi, không có nguyên nhân rõ ràng và thường ít nguy hiểm hơn
• Raynaud thứ phát: Xuất hiện muộn hơn, thường liên quan đến các bệnh tự miễn như xơ cứng bì, lupus ban đỏ

Dấu hiệu đặc trưng của hội chứng Raynaud là sự thay đổi màu sắc của da theo ba giai đoạn: trắng (do mạch máu co thắt) → xanh tím (do thiếu oxy) → đỏ (khi máu quay trở lại).

Bệnh Lý Tiềm Ẩn Đằng Sau Cảm Giác Lạnh Tay Chân

Bác sĩ Đinh Minh Trí, Đại học Y Dược TP.HCM, cảnh báo rằng tay chân lạnh ngắt hoặc hay bị tê có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý nguy hiểm [1]. Thiếu máu, đặc biệt là thiếu sắt, làm giảm lượng hồng cầu vận chuyển oxy đến các mô, gây lạnh tay chân. Chế độ ăn thiếu chất, đặc biệt là vitamin B12, cũng góp phần vào vấn đề này. Suy giáp, một tình trạng tuyến giáp hoạt động kém, cũng làm giảm sản xuất nhiệt, khiến cơ thể dễ bị lạnh.

Khi Nào Cần Đi Khám?

Nếu tay chân lạnh kéo dài, kèm theo các triệu chứng như tê bì, đau nhức, thay đổi màu da, hoặc các triệu chứng bất thường khác, bạn nên đi khám bác sĩ. Đặc biệt cần chú ý khi:

• Da thường xuyên chuyển màu trắng hoặc xanh khi nhiệt độ thay đổi
• Các ngón tay/chân bị đau hoặc có vết loét
• Triệu chứng chỉ xuất hiện một bên cơ thể
• Có các triệu chứng khác như đau đầu, chóng mặt, mờ mắt

Giải Pháp Giữ Ấm và Cải Thiện Tuần Hoàn

Bên cạnh việc điều trị bệnh lý nếu có, việc giữ ấm cơ thể và cải thiện tuần hoàn máu là rất quan trọng. Một số biện pháp bao gồm:

• Mặc ấm, giữ kín cổ, đội mũ, đeo găng tay, đi tất khi trời lạnh
• Tránh mặc quần áo quá bó sát
• Uống nhiều nước ấm giúp giảm độ nhớt máu
• Ngâm tay chân trong nước ấm pha gừng và muối
• Tập thể dục thường xuyên
• Sử dụng túi sưởi khi ngủ
• Bổ sung vitamin B, thực phẩm giàu calo, chất sắt
• Tránh caffeine và các chất kích thích
• Thực hành các bài tập thư giãn như hít thở sâu

Ngâm tay chân trong nước ấm pha gừng và muối là một giải pháp giữ ấm và cải thiện tuần hoàn

Kết Hợp Đông Y và Tây Y trong Điều Trị

Theo ThS Hoàng Khánh Toàn, nguyên chủ nhiệm khoa đông y, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cước tay chân là bệnh thường gặp vào mùa đông, do khí lạnh và ẩm ướt xâm nhập vào cơ thể [1]. Việc kết hợp điều trị Đông - Tây y có thể mang lại hiệu quả tối ưu:

• Đông y: Tập trung vào điều hòa khí huyết, tăng cường tuần hoàn
• Tây y: Sử dụng các thuốc giãn mạch như thuốc chẹn kênh canxi khi cần thiết

Lời Khuyên của Chuyên Gia

Không nên tự ý điều trị nếu tình trạng tê lạnh tay chân kéo dài. Hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Việc kết hợp lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân bằng, và các biện pháp giữ ấm sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng tay chân lạnh và phòng ngừa các bệnh lý tiềm ẩn.

References

[1] Tuổi Trẻ Online. Tay chân tê cóng ngày lạnh, đeo găng tay vẫn lạnh: Đừng chủ quan. (Ngày truy cập 2024, December 17). 

[2] Harvard Health Publishing. (2009, March 1). Cold fingers, cold toes? Could be Raynaud's. Harvard Health.